M. H. Jevtić, NIN, broj 2743, jul 2003.

Poklonik srpske arhitekture

Profesor Belousov od 1956. godine prati srpsku arhitekturu i o njoj je, pored niza tekstova u ruskim publikacijama, objavio i tri knjige na ruskom jeziku. Sada u saradnji sa Savezom arhitekata priprema izdavanje knjige o srpskoj arhitekturi na srpskom jeziku

Iz mnogo razloga moglo bi da se kaže kako ovo beogradsko leto na kulturnom planu protiče u znaku arhitekture. Krajem juna održana je četvorodnevna konferencija Asocijacije saveza arhitekata zemalja centralne i istočne Evrope, zatim su priređeni Prvi međunarodni beogradski susreti arhitekata (koji će se od sledeće godine redovno održavati tokom Dana Beograda od 16. do 19. aprila), a u toku je, do 9. avgusta, Sedmi beogradski trijenale svetske arhitekture u Paviljonu Cvijeta Zuzorić. Između četrdesetak stranih arhitekata koji su povodom ovih događaja posetili Beograd, posebnu pažnju je privlačio profesor Vladimir Nikolajevič Belousov, potpredsednik Ruske akademije arhitekture i građevinskih nauka i veliki poznavalac i privrženik srpske graditeljske umetnosti.

Sa profesorom Belousovom razgovarali smo na Kalemegdanu, pod kestenovima, ispred Zavoda za zaštitu spomenika kulture. Najpre nas je zanimalo kada je i kako je profesor prvi put došao u našu zemlju.
“U Beograd sam prvi put došao posle poznate obnove poremećenih odnosa naših zemalja – 1956, sa namerom da kao student-diplomac obavim jednogodišnje stažiranje na Arhitektonskom fakultetu. Mentori su mi bili veliki srpski klasici arhitekture i urbanizma Branko Maksimović i Nikola Dobrović koji su značajno doprineli mom stručnom razvoju. Tom prilikom, u studentskom domu i na fakultetu zbližio sam se sa mnogim kolegama – kasnijim istaknutim stvaraocima mnogih poznatih građevina i urbanističkih celina. Prijateljstva stvorena tada, uz mnoga nova, i danas me blisko vezuju za vašu lepu zemlju.”
Našeg gosta pitali smo zatim o tome kako je on, posle arhitektonskog ambijenta u tadašnjem Sovjetskom Savezu, doživeo susret sa našim graditeljskim miljeom.
“Vaša arhitektura je u to vreme svojim slobodnim modernim likovnim izrazom bila ispred našeg stvaralaštva, ograničenog na klasicističke okvire, i ja sam, po povratku u zemlju, počeo da u stručnim publikacijama pišem afirmativne tekstove o vašim dostignućima. Usledile su moje relativno česte posete Jugoslaviji i sve šire i detaljnije upoznavanje sa vašom istorijom i tekućim arhitektonskim i urbanističkim stvaralaštvom, pa je kao prirodni rezultat takvog iskustva došla moja prva knjiga Savremena arhitektura Jugoslavije objavljena u Moskvi 1973. U Sveopštoj istoriji arhitekture izdatoj u 12 tomova 1977. godine napisao sam poglavlje Arhitektura Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije”, a 1986. objavljeno je drugo, dopunjeno rusko izdanje knjige Savremena arhitektura Jugoslavije. Nedavno je u Sankt Peterburgu izašlo broširano izdanje moje nove knjige Arhitektura Srbije, čijom preskromnom grafičkom opremom nisam bio zadovoljan, ali tiraž od 9000 primeraka je očigledno bio premali, jer se ona kod nas više ne može naći. Takvom interesovanju je svakako doprineo i uspešan višegodišnji rad vaših projektanata i graditelja širom Rusije.”
Pomenuli smo profesoru Belousovu da smo čuli da je u pripremi izdanje njegove knjige o arhitekturi Srbije na srpskom jeziku, u Beogradu, što bi svakako bio redak i prijatan kulturni događaj.
“Ideja o ovoj knjizi javila se prilikom moje posete Hilandaru u razgovoru sa profesorima Arhitektonskog fakulteta Ristićem i Rakočevićem, a pripreme na njenom objavljivanju se nastavljaju sada u bliskoj saradnji sa Savezom arhitekata Srbije i ona treba da se pojavi pod naslovom Arhitektura Srbije na pragu dvadeset prvog stoleća. Posle nje usledila bi knjiga o crnogorskoj arhitekturi.”
Na kraju razgovora nismo mogli da zaobiđemo znatiželju o savremenim delima koje kod nas profesor najviše ceni.
“Veliki je broj objekata koje ja smatram izuzetnim dostignućima, ali bih, ipak, izdvojio dela koja su kreirali Mihajlo Mitrović, Ivan Antić, Svetislav Ličina, Aleksandar Đokić, Brana Mitrović, Mario Jobst, Petar Arsić… Moram da dodam da sam i ovu posetu iskoristio da odem do Antićevog Muzeja na Ušću koji već skoro četiri decenije održava zadivljujuću arhitektonsku aktuelnost i visoku umetničku vrednost.”